Hac Nedir?
İslam’ın şartlarından biri olup Kabe’yi ve civarındaki ibadet için işaret buyurulan özel yerleri belirtilen vakit içinde usulüne uygun olarak ziyaret edip, yapılması gerekli menasiki yerine getirerek eda edilen farz ibadettir.
Hac Niçin Yapılır?
Her müminin amacı Allah’ın hoşnutluğunu kazanmaktır. Onun rızasını kazanmanın yollarından biri de, peygamberleri aracılığı ile bildirdiği emirleri yerine getirmek, yasaklarından da kaçınmaktır. Allah’ın emirleri insanı iyiye, güzele, doğruya yöneltmek, yasakları ise kötülüklerden uzaklaştırmaktır. Böylece insanı güzel ahlâk sahibi kılarak mutlu olmasını sağlamaktır.
Hac Kimlere Farzdır?
Gücü yeten yani zengin ve sağlıklı olan Müslüman’ın hayatında bir kez haccetmesi farzdır.
Bir kimseye haccın farz olabilmesi için şu şartların bulunması gerekir:
- Hür, ergin ve akıllı olmak,
- Hacca gidip gelmeye yeterli vakti bulunmak,
- Hacca gidip gelinceye kadar ailesinin geçimini sağlamış olmak,
- Gerekli masrafları karşılayacak kadar zengin olmak,
- Sağlıklı olmak,
- Yol güvenliği bulunmak
Hacca gitmek isteyen kimse, bu kutsal görev için helal kazanç temin eder. Yola çikmadan önce varsa borçlarini öder, hak sahipleri ile helallasir. Günahlarinin bagislanmasi için tevbe edip Allah’tan af diler. Kazaya kalmis ibadetleri varsa mümkün oldugu kadar kaza eder. Yola çikacagi zaman evinde iki rek’at namaz kilar. Aile fertleri, dostlari ve yakinlari ile helallasip vede ederek yola çikar. Yolculukta ve hac ibadeti esnasinda baskalarini incitecek kötü söz ve davranislardan sakinir.
Ihrama girme yeri olan « Mikat » sinirina gelmeden önce tirnaklar kesilir, gerekli vücut temizligi yapilir ve mümkünse gusledilir, degilse abdest alinir. Erkekler giydikleri bütün elbiselerini çikararak « Izar » ve « Rida » denilen iki parça örtüye sarilirlar. Ihramli olduklari sürece ayak ve baslarini açik bulundururlar. Kadinlar ihrama girerken elbiselerini çikarmazlar.
Bundan sonra « Mikat » sinirinda « Ihramin sünneti » niyetiyle iki rek’at namaz kilinir ve hacca niyet edilerek telbiye getirilir. Böylece ihrama girilmis olur. Ihram devam ettigi sürece ihramliya yasak olan seylerden sakinmak gerekir.
Mekke’ye varilinca gusul yapilir veya abdest alinir. Sonra haremi serife gidilerek Kabenin etrafinda kudüm tavafi yapilir ve ardindan iki rek’at tavaf namazi kilindiktan sonra Safa ile Merve arasinda usulüne uygun olarak sa’y yapilir. Haci adayi bundan sonra ihramli olarak Mekke’de kalir. Burada kaldigi süre içinde mümkünse namazlari Harem-i Serif’te kilmak, firsat buldukça nafile tavaf etmek çok sevablidir.
Terviye günü, yani Arefe’den bir gün önce Arafata çikilir. Arefe günü günes batincaya kadar Arafat’ta kalinir. Ibadet ve dua ile vakitler degerlendirilir… Burada ögle ile ikindi namazlari cemaatle ögle vaktinde birlikte kilinir. Buna « Cem’i Takdim » denilir. Ögleden sonra vakfe yapilir. Günes battiktan sonra aksam namazi kilinmadan « Müzdelife » ye hareket edilir. Müzdelifede aksam ve yatsi namazlari cemaatle yatsi vaktinde birlikte kilinir. Buna « Cem-i Tehir » denilir. Geceyi Müzdelifede geçiren haci adaylari seytan taslamak için kullanilacak taslari burada toplar.
Bayram sabahi, sabah namazi erken kilinarak, « Müzdelife Vakfesi » yapilir. Hava aydinlandiktan sonra Mina‘ya hareket edilir.
Bayramin Birinci Günü Minada Sirasiyla :
* Akabe Cemresine yedi tas atilir.
* Saçlar tras edilerek ihramdan çikilir. (Ifrad hacci yapanlara kurban kesmek vacib olmadigindan, bunlar Akabe Cemresine tas attiktan sonra tras olup ihramdan çikarlar. Temettü veya Kiran hacci yapanlar Akabe Cemresi’ne tas atip kurban kestikten sonra tras olur ve ihramdan çikarlar).
* Vakit ve imkan bulunursa ayni gün Mekke’ye gidilerek farz olan ziyaret tavafi yapilir.
Bayramin Ikinci Günü Sirasiyla : küçük, orta ve akabe cemrelerine yediser tas atilir. Bayramin birinci günü ziyaret tavafini yapamayanlar ikinci günde yaparlar.
Bayramin Üçüncü Günü : Yine Küçük, orta ve akabe cemrelerine yediser tas atilir. Ayni gün Mina’dan Mekke’ye dönülünce veda tavafi yapilarak hac vazifesi tamamlanmis olur.
Uygulamasini anlattigimiz Ifrad haccidir. Temettü ve Kiran haclarinin yapilisinda bazi farkliliklar vardir.
Temettü Hacci : Temettü hacci yapacak olan kimse Mikat sinirinda umre için ihrama girer. Mekke’ye gelince usulüne uygun olarak umreyi yaptiktan sonra tras olur ve ihramdan çikar. Terviye gününe kadar. (Yani Arefe gününden bir gün önce) Mekke’de ihramsiz olarak bekler. Terviye günü Mekke’de hac için yeniden ihrama girer ve yukarida anlatildigi gibi hac vazifelerini yapar.
Ancak ifrad haccindan farkli olarak :
1. Bayramin birinci günü Cemre Akabesine tas attiktan sonra kurban keser, ondan sonra tras olur ve ihramdan çikar.
2. Ziyaret tavafindan sonra haccin sa’yin yapar.
Kiran Hacci : Kiran hacci yapacak olan mikat sinirinda hem hac, hem de umreye ikisine birden niye ederek her ikisi için de bir ihrama girer. Mekke’ye varinca önce umre yapar, umreyi tamamladiktan sonra haccin kudüm tavafini, pesinden de haccin sa’yini yapar. Fakat ihramdan çikmaz. Ihramli olarak bekleyip terviye günü gelince Arafat’a çikarak tarif edildigi gibi hac vazifelerini yerine getirir. Kiran haccinda da ifrad haccindan farkli olarak : Bayramin birinci günü Cemre Akabesine tas attiktan sonra kurban keser, ondan sonra tras olur ve ihramdan çikar.